“`html

Topkapı Sarayı’ndaki Has Odalar Yenilendi ve Ziyarete Açıldı

Topkapı Sarayı’nın Harem bölümünde yer alan “1. Ahmed ve 3. Ahmed Has Odaları”, kapsamlı yenileme çalışmaları sonrasında yeniden ziyaretçilere kapılarını açtı.

Milli Saraylar Başkanı Dr. Yasin Yıldız, AA muhabirine verdiği demeçte, Harem Dairesi’nde bulunan bu iki odanın tekrar ziyarete açılmasının önemli bir gelişme olduğunu vurguladı.

Bu odaların, sarayın klasik döneminin sonlarına ve 16, 17 ve 18. yüzyılın başlarına tarihlenen yapılar olduğunu ifade eden Yıldız, şunları belirtti: “Ziyaret ettiğimiz oda, 1. Ahmed için tasarlanmış olan bir okuma odasıdır. Aynı zamanda zaman zaman kütüphane işlevi de görmüş durumda. 1600’lü yıllarda, Padişah için özel olarak inşa edilmiş, aynı zamanda 3. Murad Has Dairesi’ne eklenmiş bir mekan. Bu bağlamda odanın önemi büyüktür çünkü klasik mimarinin en güzel örneklerinden birisidir.”

10 Yıllık Yoğun Restorasyon Süreci

Restorasyon sürecinin detaylarına da değinen Yıldız, odaların süsleme ve dekorasyonuna büyük özen gösterildiğine dikkat çekti:

“Burada sergilenen çiniler, Osmanlı çiniciliğinin en güzel örneklerini yansıtmakta. Özellikle burada yer alan Kuran-ı Kerim ayetleriyle süslenmiş çiniler dikkat çekiyor. Fetih Suresi’nden başlayarak, Kuran’ın son bölümlerindeki surelerin duvarlara işlenmiş olduğunu görüyoruz. Ayrıca, odada kullanılan dolap kapaklarının mimarı Sedefkar Mehmed Ağa’nın imzasını taşıdığını belirtmemiz gerek. Dolayısıyla burada, hem tezyinat hem de sanat unsurları açısından zengin bir mekanla karşı karşıyayız. Bu özel özelliklerden dolayı restorasyon işlemi yaklaşık 10 yıl sürdü ve saraydaki ilk büyük açılışlardan biri olarak önem kazandı.” şeklinde konuştu.

“Lale Devri’nin İkonik Mekanlarından Biri”

Dr. Yasin Yıldız, 3. Ahmed Yemiş Odası hakkında da bilgi verirken, “Yemiş Odası, Lale Devri dönemini yansıtan oldukça farklı bir üsluba sahip. Bu oda, Edirnekari kaplamalar ve yemiş motifleri ile süslenmiş. Sultan 3. Ahmed için özel olarak inşa edilen bu alan, ‘nüzhetgah (dinlenme yeri)’ ya da ‘Taam Odası (yemek odası)’ olarak biliniyor. İki mekanın da padişahların şahsi kullanımı için ustalar tarafından yapıldığı kesin.” şeklinde değerlendirmelerde bulundu.

Has odaların uzun bir restorasyon sürecinin ardından tüm özellikleriyle ziyaretçilerle buluşmasının önemine de değinen Yıldız, “Yemiş Odası’nda, Kaside-i Bürde’den 46 beyt yer almaktadır. Edirnekari süslemelerle, bu odada hem sanat tarihi hem de mimari tarihi açısından önemli denemelerin yapıldığını görmekteyiz. Bu mekanlar, klasik dönem ile yeni Lale Devri’nin geçiş sürecinin dışavurumunu ortaya koymakta ve ziyaretçilerimizin ilgisini çekeceğini düşünüyoruz.” dedi.

Topkapı Sarayı, yaz aylarında günlük ortalama 20 bin ziyaretçi ağırlarken, bunun yaklaşık 15 bininin yabancı olduğu belirtiliyor. Harem dairesi ise bu toplamın yaklaşık yarısını, yani 10-12 bin kişiyi ağırlıyor. Bu nedenle, her yeni açılan mekan, ziyaretçilere daha önce göremedikleri yerleri görme fırsatı sunmakta.” şeklinde konuştu.

Ziyaret Açılışı ve Detaylar

3. Ahmed için özel olarak inşa edilmiş olmakla birlikte, duvar süslemelerinden ötürü “Yemiş Odası” olarak bilinen bu mekan, Osmanlı sanatında Batı etkisinin ilk yansımalarını taşımaktadır.

Yanında bulunan 1. Ahmed Has Odası ise duvarındaki kitap dolabı nedeniyle “Okuma Odası” olarak tanınmaktadır. Her iki oda, Topkapı Sarayı’nın kapalı olduğu salı günleri hariç, haftanın her günü ziyaret edilebiliyor.

1. Ahmed Has Odası, Sultan 3. Murad Has Odası’nın içinden geçilerek ulaşılmakta ve kendine özgü yapısıyla dikkat çekmektedir. Renkli çinileri, zengin altın yaldızlı hat süslemeleri ve zarif sedef işçiliği, bu odayı öne çıkarıyor.

Duvarlarında Kuran-ı Kerim’in kısa surelerine ait ayetler yer almakta. Odanın köşesinde zarif bir çeşme bulunmaktadır. Sedefkar Mehmed Ağa’nın imzasını taşıyan pencere ve dolap kapakları, Osmanlı zarafetinin en güzel örnekleri arasında sunulmaktadır.

Küçük hacmine rağmen, 1. Ahmed Has Odası, çinicilik ve ahşap süsleneck bakımından Topkapı Sarayı’nın en değerli iç mekanlarından biridir.

Yemiş Odası’na Genel Bakış

“Yemiş Odası” olarak da bilinen 3. Ahmed Has Odası, Osmanlı sanatında farklı bir anlatım tarzının doğduğu yerlerden biri olarak kabul ediliyor.

Batı’dan esinlenilen 18. yüzyıl başlarına ait süsleme anlayışı, lale ve gül motifleri, çiçekli tavanlar ve aynalarla zengin bir atmosfer yaratıyor. Odaya isim veren yemişli süslemeler, ayrıca ziyaretçilerin ilgisini çeken natürmort tarzındaki meyve tabakları ile çiçek vazolarını içermekte.

Bazı kaynaklara göre bu oda, 3. Ahmed döneminde padişahların tek başına yemek yediği bir mekan olarak kullanılmış. Ancak sadece işlevselliği değil, aynı zamanda Lale Devri’nin estetik anlayışına dair süslemeleriyle de sanat tarihinde ayrı bir yer edinmektedir.

– Kaside-i Bürde, Edirnekari süslemeler ve altın mukarnas ile zenginleşen oda

Yemiş Odası, yazı kuşağı içerisinde İmam Busiri’nin ünlü eseri Kaside-i Bürde’den 46 beyit ile çevrili. Edirnekari tekniğiyle işlenmiş süslemeler, altın mukarnaslar ve meyve sepetlerine ev sahipliği yaparak odanın sanatsal kimliğini pekiştiriyor.

3. Ahmed Has Odası, 16. yüzyılda Kara Memi ile temelleri atılan natüralist çiçekçilik anlayışının 18. yüzyıldaki zirvesini temsil ediyor. Oda içerisindeki meyve sepetleri ve çiçek buketleri, yalnızca estetik bir değer taşımakla kalmıyor, aynı zamanda bereket ve cennet sembollerinin de temsilcisi.

Restorasyon çalışmaları çerçevesinde 3. Ahmed Has Odası’nın tavanındaki cam bölüm açılarak, tonozlardaki tahribat incelendi. Paslı metal parçalar temizlenerek, sıva dökülmeleri onarıldı. Ahşap kaplamalarda koruyucu işlemler yapıldı, kalem işlerinin korunması için 1/1 ölçekli rölöve çalışmaları gerçekleştirildi.

Kaybolan yazı kuşakları mevcut örnekler göz önünde bulundurularak yeniden işlenirken, süslemeler de özgün malzeme ve tekniklerin kullanılmasıyla tamamlandı. Her iki has oda için uygulanan süreç, uzman restoratörler ve sanat tarihçilerinin denetiminde, bilimsel yöntemlerle belgelenerek arşivlenmiştir.

Topkapı Sarayı’nın Harem Dairesi’nde yer alan bu iki eşsiz oda, hem mimari hem de sanatsal açıdan önemli ipuçları sunmaktadır.

Has Odalar, salı günü hariç haftanın her günü 09.00-17.30 saatleri arasında ziyaret edilebilir.

“`